در خواب قیلوله‌ی امروز ظهر، خواب می‌دیدم که ترم تموم شده (چیزی که چند روز پیش اتفاق افتاد؛ بله، به سلامتی و میمنت دو تا نمره‌ی بی گرفتم). خواب می‌دیدم که با همین استاد فعلی کار می‌کنم (چیزی که چند ماه پیش اتفاق افتاد؛ بله، هنوز هم با ایشون کار می‌کنم). خواب لپ‌تاپ جدیدم رو می‌دیدم (چیزی که دو روز پیش اتفاق افتاد؛ بله، مبارک باشه). خواب می‌دیدم که کافی‌شاپ پشت خونه فقط امروز رو بازه و باید عجله کنیم (چیزی که کم‌تر از یک ساعت قبل از خواب زنگ زده بودیم و پرسیده بودیم؛ بله، تعطیلات شروع شده). تمام این اطلاعات در خواب دقیق و به روز بودن، به جز یک چیز: بابام هم حضور داشت (ایشون سیزده سال پیش، بلکه هم بیش‌تر، فوت کرده‌ان؛ بله، خدا رفتگان شما رو هم بیامرزه).

متوجه شده‌ام که هر چه قدر هم که خواب‌هام دقیق و درست باشن و هر چه قدر هم که در خوابم منطقی باشم، به طور استثنا در مورد انسان‌ها چندان معقول خواب نمی‌بینم. ظاهرا جزییات مختلف، فارغ از زمان، با دقت خوبی به خواب‌هام راه پیدا می‌کنن به جز مرگ اطرافیان. گویا مساله‌ی مرگ و میر به خوابم راه پیدا نمی‌کنه. یا شاید که هنوز مرگ رو در ناخودآگاه نپذیرفته‌ام و این هم شاهدشه. شاید رویا تنها نقطه‌ای باشه که تنها تا حدی از واقعیت راه پیدا می‌کنه که یا خوشایند باشه و یا حداکثر این که نیمه‌خوشایند باشه. رویا یعنی اون جایی که اگر چیزی از یک حد ناخوشایندتر باشه، به قلمرواش راهی نداره. نمونه‌اش هم اینه که تمام رفتگان در خواب‌های من قدم‌شون به روی چشمه!

خلاصه: تازگی به این کشف در مورد خودم رسیده‌ام که وقتی انگلیسی صحبت می‌کنم، به نسبت وقتی که فارسی صحبت می‌کنم، جمله‌های ساده‌تری دارم، شوخی‌های ساده‌تری می‌کنم و در پاسخ به مخاطب‌ام جواب‌های ساده‌تری می‌دم. حتا شخصیت خوشبین‌تری پیدا می‌کنم. در کل در زبون انگلیسی شخصیت ابتدایی‌تری دارم.

کمی مفصل‌تر: اگر تشخیص‌ام درست بوده باشه، اولین حدسم اینه که زبان به عنوان یک مانع خودش رو نشون می‌ده. دایره‌ی لغت‌ها و اصطلاح‌های من در انگلیسی خیلی محدودتر از فارسیه و همین موضوع روی شخصیتی هم که بروز می‌دم نمود پیدا می‌کنه. به شکل زیر نگاه کنین:

در حالت ساده شده، به طور معمول، به ازای هر موقعیت (محور افقی) یک عکس‌العمل (محور عمودی) از خودم نشون می‌دم. احساس می‌کنم برای من این نمودار در زبون انگلیسی بیش‌تر به تصویر بالا سمت چپ شبیه هست در حالی که در زبون فارسی بیش‌تر به یکی از سه تصویر دیگه شبیه هست (از نظر کیفی). در زبون انگلیسی مجموعه‌هایی از موقعیت‌ها به یک خروجی منتهی می‌شن در حالی که در زبون فارسی شانس بیش‌تری دارم که برای هر موقعیت، یک عکس‌العمل نسبتا یکتا نشون بدم. مثال بزنم: در زبون انگلیسی شاید عکس العمل‌ام رو نسبت به یک مجموعه از موقعیت‌هایی که خوشم اومده با عبارت amazing نشون بدم در حالی که در فارسی سر و ته کل عکس العمل ها رو با گفتن یک amazing ساده به هم نخواهم آورد. شاید در زبون انگلیسی عکس العمل‌ام نسبت به یک مجموعه بزرگ از اتفاقات ناخوشایند استفاده از عبارتی مثل that’s bad باشه اما در زبون فارسی یک طیف از امکانات رو برای بیان وضعیت دارم: از یک «اه» ساده گرفته تا گفتن «سگ توی موقعیت» تا گفتن «سگ توی زندگی» و حتا در صورت نیاز استفاده از انواع فحش‌های پدر و خواهر و مادر برای ابراز احساسات. در زبون فارسی [کمابیش] می‌تونیم از عکس‌العمل من پی ببریم که موقعیت چی بوده (چون تابعی که در بالا نشون دادم معکوس‌پذیره). اما در زبون انگلیسی به این سادگی نمی‌شه موقعیت رو از عکس‌العمل من حدس زد، چون به ازای خیلی از موقعیت‌ها همون تنها جوابی رو که بلدم بروز می‌دم. به نظرم همین محدودیت زبانی باعث ساده شدن شخصیت در یک زبون دیگه می‌شه در حالی که شاید در زبون مادری، پیچیدگی‌های رفتاری بیش‌تری از خودم نشون بدم.

تازگی یک ایمیل رسمی از طرف دانشگاه دریافت کردم با این مضمون:
«هفته‌ی گرامی‌داشت دانشجویان غیرعادی فرا رسیده است. یک دانشجوی غیرعادی دانشجویی است که تجربه‌های غیرعادی‌ای داشته است. برای نمونه یا بیش از بیست و پنج سال سن داشته باشد، یا ازدواج کرده باشد، یا بچه داشته باشد، یا کهنه‌سرباز جنگ باشد. دانشجویان غیرعادی هم از ما هستند و ما باید برای آن‌ها احترام قایل باشیم».

گویا تنها بخش عادی زندگی‌مون اینه که کهنه‌سرباز جنگ نیستیم و بچه هم نداریم.

امروز امتحان مکانیک پیوسته داشتم که حقیقتا هم برام دردسر شده. دیشب خواب می‌دیدم شب قبل از امتحان کتاب‌ام رو در کافی شاپ جا گذاشته‌ام و صبح که از در بیرون اومدم، دیدم علی لاریجانی (اونی که رییس مجلسه) کتاب خودش رو پشت در گذاشته بود که من سر جلسه تقلب کنم. خلاصه‌اش کنم: ظاهرا امتحان دادن هم مثل خیلی چیزهای دیگه فقط برای یک محدوده‌ی سنی خوبه و از یک سن به بعد توصیه نمی‌شه.

تا حالا شده چیزی مست‌تون کرده باشه؟ روح‌تون رو طلسم کرده باشه و وجودتون رو مسخ؟ چیزی که قابل گفتن نباشه و باید که در همون خلسه یواش یواش جویدش و مزمزه‌اش کرد و با طعم‌اش نشئه بود؟

اومده‌ام که بگم من الان در همون وضعیت هستم!